نگاهی به کتاب نانوشته های لرستان اثرسید محمد سیف زاده

نگاهی به کتاب نانوشته های لرستان اثرسید محمد سیف زاده،  نویسنده دکترفتح الله شفیع زاده

برای نخستین بار با انتشار کتاب نانوشته های لرستان و اسناد و عکس های منتشرنشده ازاهل کتاب درسرزمین ایران ونقش آنها درتحولات اجتماعی وارتباط باعلما و مراجع برجسته مسلمان و تاریخ ساز بودن مردمان این کشور در زوایای ناشناخته برای اهل خرد روشن میگردد.

سیدمحمد سیف زاده در کسوت نویسندگی و کارگردانی برای نخستین بار در وادی هنرکتاب پیشینه تاریخی موسیقی لرستان را آفرید ، و برای اولین باردرگستره تاریخ رخدادهای مذهبی،کتاب علما در روشنای تاریخ نخستین کتاب تاریخ روحانیت درعهد قاجارو پهلوی و نخستین باورها وآداب و رسوم این سرزمین را با ساخت سریال سوروسوگ و دیار به یادماندنی و مستند منحصر به فرد رضا دوباره می خواند،نخستین اثردرباره زندگی نامه استاد رضا سقایی را منتشر ساخت که بر مبنای آن آثار دیگر شکل گرفت. واینک فرازی ازدیدگاه استاد فرهیخته عرصه طب و قلم واندیشه دکترفتح اله شفیع زاده را درباره کتاب نانوشته های لرستان اثر سید محمد سیف زاده مرورمی کنیم.

کوته نکند بحث سر زلف تو حافظ

پیوسته شد این سلسله تا روز قیامت

روزگاران سپری شده ی خطه ی لرستان با پیشینه ی فرا تاریخی زاگرس میانی۴۰ هزارساله، همواره آیینه ی تمام نمای رخدادهای سیاسی- اجتماعی- فرهنگی اقوام گوناگون بوده و در این میان پرداختن به چگونگی شکل گیری اقوام مختلف در این خطه پر رمز و راز همواره از دغدغه های پژوهشگران و محققان درون و برون استانی محسوب شده است.

به گفته« آندره مورا» پس از کتاب‌های آسمانی، مقدس ترین و سودمندترین کتاب‌ها زندگی نامه ی مردمی است، وظیفه ی زندگینامه نویس بسیار دشوار است« چرا که اگر حقیقت را بنویسد انسان را می رنجاند و اگر دروغ بنگارد خدا را» با نگاهی گذرا به لرستان باستان و شهر خرم‌آباد، آنگونه که از کاوش‌های مورخان استنباط می‌شود این است که دره خرم‌آباد از دیرباز حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار سال پیش از سکونت‌گاه‌های انسان بوده و به طوری که از بررسی‌های باستان‌شناسی از رادیو کربن، آنالیز DNA  سنگواره های به جا مانده و دست افزارهای انسان های اولیه ی «هوموسایینس» و «نئاندرتال » در غارهای کلدر، یافته، کنجی، پاسنگر، اشکفت قمری و … آثاری از ردپای انسان از دوران‌های مختلف پارینه سنگی (موسترین،باردوستی،رزازی) تا دوران نوسنگی و شهرنشینی به اثبات رسیده است.

از منظر قوم شناسی(آنتروپولوژی) و قوم اندیشی ( آنتولوژی) ساکنین لرستان از اقوام عیلام کاسیت بوده که از هزاره های سوم قبل از میلاد و پیش از ورود اقوام آریایی به فلات ایران در لرستان کنونی سکونت داشته اند. به عقیده ی «دیاکونوف » لرستان در اعصار گذشته، تمدنهایی از عصر مفرغ ( برنز)، آهن،شیشه و نیز هنر پرورش اسب را برای اولین بار در این پهنه ی جغرافیایی تجربه کرده و تمدنهای بین در دوره های( ماد،پارس، هخامنشی، اشکانی و ساسانی، مهرگان کده و ماسیسنان) و دوره‌های مختلف اسلامی در نواحی لر نشین خود گواه این مدعاست، به‌گونه‌ای که اقوام گوناگون از دیرباز در این خطه با تعامل و حسن همجواری در کنار هم زیسته‌اند.

سکونت گاه اقوام کلیمی ابتدا در محله درب دلاکان خرم آباد( شهر کهنه)در کوچه ای موسوم به محله یهودی ها در کمرکش خیابان فردوسی فعلی یعنی راستای بروجردی ها به طرف محله باباطاهر و خیابان ۲۴ متری فعلی( حکیم) قرار داشت و در شهرستان بروجرد، در قسمت شرقی شهر محدوده (خیابان سیروس سابق، بازار مسگران، بازار نجاران خیابان ۱۲ متری )مستقر بود.

کلیمیان بروجرد به تعداد ۱۵۰۰ نفر دارای یک کنیسه (عبادتگاه) و کلیمیان خرم آباد به تعداد۴۰۰ نفر دارای یک کنیسه در محله باباطاهر بودند. آن گونه که در کتاب نانوشته های لرستان مندرج است کلیمیان خرم آباد به علت همجواری و اشتغال به کسب و پیشه های مختلف از قبیل طبابت، نجاری، بزازی، زرگری، دلاکی، باغداری و با حسن سلوک با مردم خرم‌آباد مدت‌های مدید زندگی کرده و از حمایت معمرین و بزرگان دینی از جمله: در بروجرد، مرحوم آیت‌الله بروجردی و در خرم‌آباد، مرحوم آیت الله آقا ابوتراب جزایری برخوردار بودند.

گورستان یهودی های خرم آباد به نام گورجی در منطقه ی حوض موسی کوی فلسطین فعلی قرار داشت که استاد سیف زاده در خصوص شکل‌گیری این محله در کتاب مزبور مطالب مبسوطی ذکر کرده یکی دیگر از اقدامات ارزشمند کلیمیان خرم آباد شرکت در تاسیس مدرسه آلیانس بود که درخیابان فردوسی یا راستای بروجردی ها بنا نهاده شد.

استاد سیف زاده پیشتر آثاری فاخر همچون نخستین کتاب موسیقی لرستان، قصه‌های بومی، علما در روشنا ی تاریخ،(نخستین کتاب) ، حنجره عاشورایی که هر اثرجوایزی ر ابه خود اختصاص داده  و منبع غنی تاریخ وفرهنگ لرستان هستند ، به رشته تحریر درآورده و مجموعه مسند مفاخر سرزمین ما زنده یادان دکتر عبدالحسین زرین‌کوب، سیدجعفر شهیدی، مهرداد اوستا، عبدالحمید آیتی، آیت الله کمالوند، آیت‌الله آدینه وند،  مستند ناگفته های تاریخ ،را به مدت دو سال هرشب اجرا و کارگردانی کرده است فیلم سینمایی آخرین تک سوار و مستند دکترهوشنگ اعظمی لرستانی، تله فیلم قدم خیر، درخت یادگاریک، شهرنامه خرم آباد، ایل نامه لرستان را در دست انتشاردارد.

ودر کتاب ارزشمند نانوشته های لرستان به چگونگی شکل گیری وموقعیت اجتماعی کلیمیان درلرستان با دیدی موشکافانه پرداخته است.

 برای ایشان توفیق  و خلق آثارگران سنگ ومانا آرزو دارم.