دانشنامه لرستان نسخه آزمایشی
میرزا محمد باقر صامت بروجردی معروف به صامت بروجردی و متخلص به صامت (۱۲۶۳-۱۳۳۳ قمری)، یکی از شاعران مذهبی و مدیحه سرایان قرن سیزدهم و چهاردهم ایران است. بیشتر آثار صامت بروجردی را مرثیه‌های مذهبی در ستایش امامان شیعه و نیز نوحه‌ها و اشعاری در توصیف عاشورا تشکیل می‌دهد. دیوان وی مشتمل بر انواع شعرها مانند غزل، قصیده و رباعی است. وی همچنین اشعار مذهبی در قالب بحر طویل دارد. شعرها و نوحه‌های صامت هنوز هم در سوگواریها و مراسم بزرگداشت حادثه عاشورا خوانده می‌شوند.
محمدباقر در سال ۱۲۶۳ در شهر بروجرد متولد شد. پدرش پنجشنبه نام داشت. وی تحصیلات خود را به شیوه سنتی در مکتبخانه‌های این شهر گذراند. سپس با علاقه و استعدادی که به شعر داشت به این حوزه وارد شد. وی فن شعر را از میرزا عبدالمجید نوایی فرا گرفت .
صامت از راه سقط فروشی در بازارچه حاج سهرابی بروجرد امرار معاش می‌کرد و در کنار آن به کارهای ذوقی می‌پرداخت .
وی در روز پنجشنبه شانزدهم ماه محرم سال ۱۳۳۳ قمری در بروجرد در گذشت و در گورستانی در کوی صوفیان به خاک سپرده شد. این محوطه امروزه به نام این شاعر، صامتیه نامیده می شود.
آثار
- ریاض الشهاده (دیوان اشعار صامت بروجردی)
- کتاب الروایات و المصائب
- کتاب المراثی و المصائب
- کتاب التضمین و المصائب
- کتاب النصایح و التنبیه
- کتاب القطعات و النصایح
نمونه شعر
پند و اندرز
مایه‌ی اصلِ نسب در گردشِ دوران زر است
متّصل خون می‌خورد تیغی که صاحب جوهر است
آهـن و فـولاد از یک کوره می‌آید بـرون
این یـکـی شمشـیـر گـردد، آن یکی نعـل خـر است!
کـرّه‌ی اسـب از نـجـابـت در تـعـاقـب مـی‌رود
کـرّه‌ی خــر از خـریـّت پـیـش پیشِ مــادر اسـت
شـاه اگـر مفلس شود قربی نـدارد در جهـان
داخـل نـادان شـمـارنـدش اگــر اسـکـنـدر اسـت
کـاکـل از بـالانـشـیـنـی رتـبـه‌ای پـیـدا نـکـرد
زلف از افـتـادگـی هـمـسـان مشک و عنبر است
ناکسی گر از کسی بالا نشیند عیب نیست
روی دریـا خـس نـشـیـنـد، قعـرِ دریا گوهـر است
دود اگـر بـالا نشیند کـسـر شـأنِ شـعـله نیست
جـای چشـم ابـرو نـگـیـرد گر چه او بـالاتـر است
سـبـزه پـامـال اسـت در زیـرِ درخـتِ مـیـوه‌دار
گرچه این سبز است و زیبا لیک آن شیرین‌تر است
شصت و شاهد هر دو دعویِ بزرگی می‌کنند
پـس چـرا انـگـشـتِ کوچـک لایـق انگشتر است؟
شعـرسـازان جـان فدای شعرخوانان می‌کنند
دخـتـرِ هـر کـس وجیـه افتـاد مُفتِ شوهـر است
گــر تـنـور زنـدگـی شـد سـرد نـبـود چـاره‌ای
خـدمـت آتـش بـبـایــد کـرد تــا هیـزم تــر اسـت
«صـامـتـا» عیب خودت را گـو نه عیبِ دیـگـران
(دیوان صامت بروجردی،۲ج(۱۳۸۸)، انتشارات مجمع متوسلین به آل محمد،جلد دوم: ۲۶۱- ۲۶۲، با اندکی تصحیح).
بیان زیبای صامت و فکر بازش و توان او در شعر گفتن در حد خودش بی‌نظیر بوده است.
او توان آن‌را داشته که مثل سعدی از ضرب‌المثل‌های رایج وطن، خود آنها را به شعر نقل کند.
زان سبزه که بر طرف عذارش پیداست
و آن غمزه که از چشم خمارش پیداست
دانم که ز باغ فصل او بر نخوریم
سالی که نکوست از بهارش پیداست
صامت بروجردی
بوستان صامتیه
صامتیه یا بوستان صامتیه یک باغ، گورستان و محوطه تاریخی – فرهنگی در بروجرداست. این محوطه در دوره پهلوی تبدیل به یک پارک عمومی شد و با نامهای باغ ملی و پارک صفا نیز شناخته می شود. صامتیه مدفن برخی روحانیون و شاعران برجسته بروجردی است.
نامگذاری
نامگذاری این محوطه به صامتیه به دلیل وجود آرامگاه صامت بروجردی شاعر مدیحه سرای بروجردی در این مکان است.
مشخصات و بخش ها
باغ صامتیه در خیابان صفا در مرکز شهر بروجرد قرار گرفته است. این بخش از شهر بروجرد در گذشته کوی صوفیان نامیده می شده که یکی از چهار محله تاریخی شهر بروجرد بوده است. صامتیه به احتمال زیاد در گذشته مشتمل بر باغ و گورستانی در حاشیه شهر می شده است. به دلیل وجود آرامگاههای روحانیونی از خاندان سادات طباطبایی، صامتیه بخشی از مجموعه تاریخی طباطبائی ها نیز محسوب می شود. مجموعه تاریخی طباطبائی‌ها محدوده‌ای تاریخی در کوی صوفیان در شهر بروجرد است که عمدتاً مشتمل بر خانه‌های تاریخی، آرامگاه خصوصی، بازارچه، حمام، مسجد و گذر عمومی است.
صامتیه امروز ساختار یک پارک شهری دارد و بخش های عمده آن عبارتند از:
- آرامگاه صامت بروجردی، شاعر.
- آرامگاه خانوادگی سادات طباطبایی
- کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
