هوالعزیز
هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق
شرحی بر احوال شادروان علامه محمدرضا والی زاده معجزی
شناختن تاریخ پر رمز و راز و در غبار مانده لرستان همیشه مورد علاقه مورخین ایرانی و خارجی و همچنین علاقهمندان گذشته این سرزمین شگفت انگیز و مردان تاریخ ساز آنان بوده و هست با وجود اینکه محققین و پژوهشگران برای بر گرفتن غبار جهل و بیسوادی از چهره تاریخ لرستان تلاش نموده در ضمن قدردانی ازتمام این کوشش ها و گام و قلم این محققین گرامی که در تاریخ لرستان قدم نهادند و در میان محققین و آثار منتشره ایشان هستند محقیقن و مورخین اصلح که آثار آنان ارزش علمی و مرجع بودن دارند.
از جمله پژوهشگران درباره تاریخ چند سده اخیر خواص تاریخ معاصر این دیار که همیشه سربلند بوده یکی ازنام آوران علامه شادروان محمد رضا والی زاده معجزی است .
مرحوم والد طبعش آراسته به زیور دانش و هنر خط بود سالکی با کمال و مصاحبی با حال واز ارباب قلم به شمار می رفت منصف به اخلاق حمیده و اوصاف ستوده و از رهروان طریق معرفت ربانی و سرسپرده به صدق و صفا بود و از جمله مورخین اصلح لرستان است. باید او را یکی از چهار رکن رکین و مهمان هزار حصین و مبلغان قوم لر دانست که نسل به نسل و به دور از هرگونه تعصب قومی و قبیله ای و اغراق و مبالغه تاریخ شفاهی لرستان را با اعتماد و اسناد و مدارک او جمعآوری فرمان های حکومتی تدوین آداب و رسوم آنان را در نهایت بلاغت بیان نموده اند.
مرحوم والد در سال۱۲۹۶ شمسی در شهر خرم آباد در خانواده مشهور دیده به جهان گشود دوران کودکی را در دامان مادری مانوس با قرآن سپری کرد و جوانی را در کنار پدری فاضل و تاریخ دان تاریخ لرستان و درمکتب استادان مبرز و آگاه آن زمان به تحصیل و کسب دانش پرداخت و با فقدان امکانات تحصیلی با تکیه بر هوش و استعداد خدادادی که پروردگار در همان بدو تولد در وجود او نهاد بود توانست به درجه ممتاز علمی دست یابد .
با شوق و اشتیاق که به تحصیلات جدید داشت به علت تعصبات قومی و قبیلهای و علاقه بیش از حد پدرش نسبت به او نتوانست به تحصیل در تهران بپردازد و همیشه در این مورد گلایه می کرد با وجود تمام این مشکلات و دسترسی نداشتن به منابع علمی و فرهنگی با تلاش بیوقفه در تاریخ فلسفه حکمت ادبیات فارسی و عربی و عرفان و همچنین تسلط بر زبان فرانسه بعد اشباح متبلور گردیده پدرم در نتیجه تماس با مردان کهنسال عشایر و سران ایلات و طوایف و مجالست با سران قوم لر و استماع خاطرات تلخ و شیرین و جنگ و گریز آنان آشنا گشت و در زوایای تاریک و روشن گفته های آن را بیرون کشیده و سپس با تشخیص سره از ناسره اشتیاق او را به تاریخ پربار و شیرین لرستان بیشتر و در نتیجه چهل سال و اندی از آن را پر ثمر شد توانست تاریخ لرستان را در شش جلد تحت عنوان مجموعه لرستان شناسی به شرح ذیل تدوین نماید .
۱- تاریخ لرستان از دولتشاه تا عضد السلطان (تاریخ لرستان روزگار قاجار از تاسیس تا کودتای۱۲۹۹ شمسی ویراستار حمید رضا دالوند تهران انتشارات حروفیه ۱۳۸۳ شمسی)
۲- تاریخ ۵۰ ساله (یا تاریخ ۵۰ ساله پهلوی از کودتای ۱۲۹۹ تا نهضت ملی شدن نفت ایران انتشارات حروفیه ۱۳۸۲ شمسی)
۳- معارف و سرشناسان لرستان(نام آوران لرستان شرح احوال رجال اجتماعی سیاسی مذهبی و فرهنگی لرستان انتشارات حروفیه تهران ۱۳۸۲شمسی)
۴- تاریخ ایلات و طوایف لرستان ویراستار احسان جمشیدی انتشارات اردیبهشت جانان خرم آباد ۱۳۹۶ شمسی
۵ – تاریخ اتابکان و والیان (کتاب حاضر حواشی و مقدمه نویسی غلامرضا عزیزی انتشارات پریسک با مدیریت آقای رجبیان در دست چاپ می باشد).
علاوه بر آثار فوق سه اثر دیگر به نامهای کشکول معجزی- انتساخی بر امثال و حکم علامه دهخدا و تاریخ کولیان (غربالگران) ایران و جهان را مرحوم والد تدوین نموده هنوز چاپ و منتشر نگردیده و همچنین کتابخانه ای مشتمل بر پنج هزار جلد کتاب توسط وارثین در تاریخ ۱۳۸۰ به گروه تاریخ دانشگاه لرستان اهدا و مورداستفاده استادان محققین و دانشجویان قرار دارد.
خلاصه کلام: هرکس استاد محمدرضا معجزی والد مرحوم را می شناسد از زحمات علمی و فرهنگی او آگاه است میداند با کتاب می خوابید و با کتاب برمیخاست و سراسر زندگی عشق و علاقه او در کتاب مطالعه نوشتن و خواندن خلاصه می شد تا حدی که قسمت اعظم درآمدش را صرف خرید کتاب می کرد و عشق و علاقه اش باعث میشد که از خانواده و وضع معیشت آنها غافل میمانند و در لحظه مرگ یازدهم مهرماه۱۳۶۰ در حالی جان به جان آفرین تسلیم کرد قلم در دست و کتابی در برابر داشت تا چه افتد و چه در نظرآید
حسین والی زاده معجزی نماینده دیگر وارثین و متولی میراث فرهنگی والد سنی ۱۴۰۱ شمسی