دانشنامه لرستان نسخه آزمایشی
یافته های جدیدی مربوط به دوره ی پارینه سنگی در غار کلدر خرم آباد به دست آمده است. این یافته ها مربوط به سنت های ابزارسازی مربوط به دوره ی پارینه سنگی میانه و جدید است. همچنین در این کاوش شواهدی در رابطه با وضعیت معیشتی و رژیم غذایی در دوره ی پارینه ی سنگی به دست آمده است. انجام آزمایشات لازم منجر به تکمیل این اطلاعات خواهد شد.
مطالعات در غارهای دره ی خرم آباد
اما در غارهای تاریخی دره ی خرم آباد مطالعات بسیاری انجام شده است. از جمله ی این غارها قمری، کنجی و یافته هستند. تجمیع اطلاعات به دست آمده از این غارها سیمای نسبتاً کامل و جامعی از وضعیت و استمرار حضور انسان در دره ی خرم آباد به دست خواهد داد.
غار کلدر نخستین زادگاه انسان های هوشمند
کاوش باستان شناسی در غار کلدر از ششم فروردین ماه امسال به سرپرستی دکتر بهروز بازگیر آغاز شده است. غار کلدر مربوط به دوران پارینه سنگی – دوران فرادیرینه سنگی – دوره ی نوسنگی است. نتایج کاوش باستان شناختی این غار نشان داد ایران در زمره ی نخستین زادگاه های انسان های هوشمندی است که برای اولین بار موفق به مهاجرت به قاره ی اروپا شدند.
غار کلدر در شهرستان خرمآباد، بخش مرکزی، دهستان رباط نمکی، روستای قلعه سنگی واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شماره ی ثبت ۱۸۷۹۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پارینه سنگی، قدیمی ترین دوران ماقبل تاریخ
دوران پارینه سنگی یا پالئولیتیک قدیمی ترین دوران ماقبل تاریخ انسان و فرهنگ مادی انسانی و دورانی است. در این دوران انسان برای نخستین بار از ابزار سنگی دست ساز استفاده کرد. پارینه سنگی از حدود ۳٫۳ میلیون سال پیش تا زمان عقب نشینی یخچال ها از نیمکره ی شمالی در فاصله ی سال های ۱۰ هزار تا۸۵۰۰ قبل از میلاد ادامه داشته است. به پارینه سنگی، عصر سنگ کهن و دیرینه سنگی هم گفته شده است.
دوران پارینه سنگی، ابتدایی ترین و طولانی ترین مرحله ی زندگی انسان است. در این دوره روند فرگشت فکری، جسمی، فرهنگی و فناورانه ی انسان شکل میگیرد. اولین ابزارها به دست گونه های نخستین انسان به وسیله ی سنگ در این دوره ساخته می شود. مکان آن نیز شرق آفریقا در اتیوپی، کنیا، تانزانیا به ویژه ناحیه ی الدوایی و در آسیا و اندونزی است. در همین دوره بود که انسان از شکل شاخههای اولیه سرده ی انسانی نظیر انسان ماهر تحول یافته و به شکل انسان امروزی یعنی انسان خردمند درآمد.
ساخت ابزار سنگی در پارینه سنگی
در دوران پارینه سنگی، انسان ها در گروه های نسبتاً کوچکی گرد هم آمده و به گردآوری گیاهان، ماهی گیری و شکار پرداخته اند. ساخت ابزار سنگی ویژگی اصلی این دوران است. البته انسانها در سراسر پارینه سنگی از ابزارهای چوبی و استخوانی نیز بهره می گرفته اند. انسانها در آن دوران از چرم و الیاف گیاهی نیز استفاده کرده اند. در اواخر دوران پارینه سنگی، انسانها نخستین بار اقدام به آفرینش هنری کردند. این آفرینش ها شامل هنر صخره ای و ساخت اشیا و نقاشی درون غارها می شد. همچنین آغاز رفتار مربوط به باورهای دینی مانند برگزاری آیین ها و آیین خاکسپاری مربوط به اواخر پارینه سنگی است.
